Dershaneler 'tarihe karışıyor'

Cumhuriyetin ilk yıllarından beri eğitim hayatında varlığını sürdüren ve bugün itibariyle sayıları 3 bin 550'ye ulaşandershaneler, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilen yasa tasarısıyla "tarihe karışacak". Milli Eğitim Temel Kanunu ile Bazı Kanun ve KHK'larda Değişiklik Yapan Tasarı TBMM Genel Kurulu'nda kabul edilerek yasalaştı.
Düzenlemeye göre, Özel Öğretim Kurumları Kanunu'ndan "dershane" tanımı çıkarılarak, ortaöğretime veya yükseköğretime giriş sınavlarına veya bu sınavlar kapsamındaki derslere hazırlık niteliğinde kurs açılması engelleniyor. Dershane ve öğrenci etüt merkezleri, eğitim öğretim faaliyetlerine 1 Eylül 2015'e kadar devam edebilecek, 2018-2019 eğitim öğretim yılı sonuna kadar ise özel okullara dönüşebilecek. AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, milyonlarca aileyi yakından ilgilendiren dershanelerin varlığı Cumhuriyetin ilk yıllarına hatta Cumhuriyet öncesine kadar uzanıyor. Cumhuriyetin ilk yıllarında daha çok yetişkinlere yönelik kısa süreli destek niteliğindeki kurslar olarak faaliyet gösteren dershanelerin hedef kitlesi, ilköğretim ve ortaöğretimin yaygınlaşmasıyla, notları düşük, bütünlemeye kalan, dışarıdan okul bitirmek isteyen ve lise bitirme veya devlet olgunluk sınavlarına hazırlanan öğrencilere hitap etmeye başladı.  
1960'lı yılların ortalarına kadar bu şekilde faaliyetlerini gösteren dershaneler, yükseköğretime talebin artması ve talebin giderek karşılanmaz hale gelmesiyle "bir üst öğretim kurumuna girişle ilgili sınavlara hazırlama" faaliyetlerini artırdı. Özellikle 1970'lerle birlikte dershane sayısındaki hızlı artış bu kurumlar hakkındaki tartışmaları da artırdı. 1980 darbesi sonrasında kurulan ihtilal hükümetinin programında dershanelerin kapatılması gerektiği görüşü yer aldı. 1983’te özel dershanelerin kapatılmasına yönelik bir yasa tasarısı kurucu meclisin gündemine getirildi ancak Meclis tarafından reddedildi. Bunun üzerine Milli Güvenlik Konseyi, bu kararı veto ederek, kapatılmayla ilgili önergeyi kabul etti ve çıkartılan 16 Haziran 1983 tarih ve 2843 sayılı yasayla, yeni özel dershane açılması yasaklandı. Mevcut dershanelerin ise 1 Ağustos 1984 tarihine kadar kapatılmasına karar verildi.
Kapatılma ile yüz yüze gelen özel dershanelerin yöneticilerinin birlikte hareket etmeleri o dönemde yeni kurulan Özal Hükümeti üzerinde etkili oldu ve özel dershanelerin faaliyetini sürdürmesini öngören 3035 sayılı yasa 11 Temmuz 1984 tarihinde kabul edildi.
Özel dershanelerin kapatılma ile karşı karşıya kaldığı bu kritik süreç sonrasında özel dershane talebini azaltmak için ortaöğretime ve yükseköğretime geçiş sınavlarının içeriğinde ve uygulama şekillerinde farklı dönemlerde farklı değişiklikler gerçekleştirildi ancak ortaöğretim ile yükseköğretime geçişte sınavların varlığı ve eğitimdeki diğer sorunlar dershanelere olan ihtiyacın artmasına sebep oldu. Dershanelerin sayısındaki artışa paralel olarak çeşitlilik de arttı. Bu yıl itibariyle, Kamu Personel Seçme Sınavı (KPSS), Yabancı Dil Sınavı (YDS) ve  Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı (ALES) gibi sınavlara hazırlayanların da aralarında bulunduğu 3 bin 550 dershane bulunuyor. Dershanelerin kapatılmasını öngören yasanın iptal edildiği 1984 yılında bu sayı 174'tü.  Bu yıl itibariyle dershaneye giden öğrenci sayısı yaklaşık 1 milyon 220 bin, buralarda çalışan öğretmen sayısı ise yaklaşık 53 bin.