Uluslararası Adalet Divanı'ından kritik Gazze kararı

Uluslararası Adalet Divanı'ndan (UAD) yapılan yazılı açıklamada, Güney Afrika’nın, İsrail aleyhine açtığı soykırım davasında yeni tedbirlere hükmedildiği bildirildi.

Kararda, İsrail ordusunun, Gazze'de acil olarak ihtiyaç duyulan insani yardımın engellenmemesi ve Soykırım Sözleşmesi kapsamında "korunan grup" olarak tanımlanan Filistinlilerin haklarını ihlal etmemesi gerektiği vurgulandı.

GAZZE'Yİ KITLIK SARDI

Divan kararında, 26 Ocak 2024'ten bu yana "Gazze Şeridi'ndeki Filistinlilerin feci yaşam koşullarının, özellikle Gazze'deki Filistinlilerin gıda ve diğer temel ihtiyaçlardan uzun süreli ve yaygın bir şekilde mahrum bırakılması nedeniyle daha da kötüleştiğinin" gözlemlendiği belirtildi. Ayrıca, Gazze'de kıtlığın, risk olmanın ötesine geçerek açık şekilde baş gösterdiği ifade edildi.

Kararda, 26 Ocak 2024'teki tedbir kararından bu yana Gazze'deki durumun daha da kötüleştiği ve bunun yeni tedbirlere hükmedilmesini gerekli kıldığı belirtildi.

Divan, 26 Ocak'ta verilen tedbir kararının geçerliliğini yeniden teyit ederken, "Refah dahil olmak üzere Gazze Şeridi'nin tamamında geçerli olan tedbirlerin derhal ve etkili bir şekilde uygulanmasını" istedi.

İNSANİ YARDIMLARIN ULAŞTIRILMASI

Divan,"Gazze'deki Filistinlilerin karşılaştığı kötüleşen yaşam koşullarını, özellikle de kıtlık ve açlığın yayılmasını göz önünde bulundurarak" üç yeni tedbire hükmetti.

Buna göre Divan, İsrail'den "Birleşmiş Milletler ile tam bir işbirliği içinde, Gazze'deki Filistinlilere gıda, su, elektrik, yakıt, barınma, giyim ve hijyen ihtiyaçlarının yanı sıra tıbbi malzeme ve tıbbi bakım da dahil olmak üzere acilen ihtiyaç duyulan temel hizmetlerin ve insani yardımın, kara geçiş noktalarının kapasitesinin ve sayısının artırılması ve gerekli olduğu sürece açık tutulması da dahil olmak üzere, ilgili tüm taraflarca engelsiz bir şekilde sağlanması için gerekli ve etkili tüm tedbirleri gecikmeksizin almasına" hükmetti.

Divan'ın ilk tedbirinin, İsrail'in atadığı geçici hakim de dahil olmak üzere oybirliği ile alınması dikkati çekti.

FİLİSTİNLİLERİN HAKLARININ İHLAL EDİLMEMESİ İSTENDİ

Divan ikinci tedbir kararında ise İsrail ordusunun, Gazze'de ihtiyaç duyulan insani yardımın ulaştırılmasını engellememek dahil olmak üzere, Soykırım Sözleşmesi kapsamında korunan grup olan Gazze’deki Filistinlilerin haklarını hiçbir şekilde ihlal etmemesini istedi.

Divan üçüncü tedbir kararında, verilen ek tedbirlere ilişkin İsrail'den aldığı önlemleri bir ay içerisinde Divan'a raporlamasına karar verdi.

İkinci ek tedbire Ugandalı Yargıç Julia Sebutinde ve İsrail'in geçici yargıcı Aharon Barak muhalefet ederken son tedbire ise sadece İsrailli Barak karşı oy kullandı.

Divan, Güney Afrika'nın ateşkese ilişkin talep ettiği tedbirlere ise, Hamas'ı kast ederek "kararın üçüncü kişileri bağlamayacağı" gerekçesiyle hükmedemeyeceğini aktardı.

GÜNEY AFRİKA, UAD'DEN YENİ TEDBİR KARARLARI İSTEMİŞTİ

Güney Afrika, 6 Mart'ta, Gazzelilerin açlığa mahkum edilmesi sebebiyle UAD'den yeni tedbirlere hükmedilmesi talebinde bulunmuştu.

Güney Afrika, "1 milyondan fazla çocuk da dahil Gazze'deki 2,3 milyon Filistinlinin emniyet ve güvenliğinin acilen sağlanması amacıyla" Divan'dan, acil olarak 26 Ocak’ta İsrail aleyhine hükmettiği 6 tedbiri değiştirmesi ve/veya acilen yeni tedbirlere karar vermesini istemişti.

Uluslararası Adalet Divanı 26 Ocak’ta açıkladığı ilk tedbir kararlarında, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesinde tanımlanan fiillerin işlenmemesi için tüm önlemleri almasına, İsrail ordusunun Soykırım Sözleşmesi'nin 2. maddesindeki fiilleri işlemesini engelleyecek önlemleri ivedilikle almasına, Gazze’deki Filistinlilere yönelik soykırım çağrısı yapanları önlemek, engellemek ve cezalandırmak için gereken tüm adımları atmasına, Gazze’deki Filistinlilerin karşılaştığı olumsuz yaşam koşullarını ortadan kaldırmak için ihtiyaç duyulan temel hizmetlere ve insani yardımın sağlanmasını mümkün kılan acil ve etkili önlemleri almasına, Gazze’deki Filistinlilere karşı Soykırım Sözleşmesi'nin ihlalini gösteren delillerin yok edilmesini önlemek ve korunmasını sağlamak için etkili tedbirler almasına ve bu tedbirler hakkında mahkemeye bir rapor sunmasına hükmetmişti.