BM uyardı: Buğdaydan sonra fiyatları zirve yapan pirinç de kriz sinyali verdi

Rusya Ukrayna Savaşı, artan enerji maliyetleri, gübre fiyatlarının yükselmesi ve tüm dünyayı etkisi altına alan yüksek enflasyon nedeniyle buğday başta olmak üzere diğer tahıllardan et ve yağlara kadar birçok gıdanın fiyatları fırladı. Bu süreçte savaşta olan dünyanın tahıl ambarı Ukrayna ve Rusya ile diğer ülkelerde ihracat yasakları başladı. Bu yasaklara Endonezya- Palm yağı, Hindistan - buğday, Ukrayna - buğday, yulaf ve şeker örnek gösterilebilir. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü Gıda Fiyat Endeksi, geçen hafta yayınlanan en son Mayıs verilerine göre, uluslararası pirinç fiyatlarının art arda beşinci ayda 12 ayın en yüksek seviyesine çıktığını açıkladı. 

PİRİNÇ BUĞDAYIN YERİNİ ALABİLİR 

Pirinç üretimi uzmanlara göre şu an hala bol olsa da ilerleyen günlerde artması beklenen enerji ve çiftçilik maliyetleri nedeniyle krize yol açabileceğini ifade etti. 

Japon bankası Nomura’nın baş ekonomisti Sonal Varma, ''İleriye dönük pirinç fiyatlarını izlememiz gerekiyor, çünkü artan buğday fiyatları pirincin yerini almasına, talebin artmasına ve mevcut stokların düşmesine yol açabilir'' dedi. Uzmanlar ülkelerin artan gübre maliyetleri ve enerji fiyatları nedeniyle ülkelerin yerel ekonomilerini korumaya yönelik hareket ettiklerine dikkat çekti. 

HİNDİSTAN PİRİNÇ YASAĞI GETİREBİLİR 

Ukrayna ve Rusya birlikte küresel buğday ve arpa ihracatının üçte birini oluşturuyor. Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden dolayı ortaya çıkan aksaklık nedeniyle buğday fiyatları bu yıl yüzde 60’dan fazla artış gösterdi. Emtia Piyasaları Görünümü raporunda, Dünya Bankası, Ukrayna ve Rusya'nın büyük üreticileri olduğu buğday ve yemeklik yağ gibi gıda ürünlerinin fiyat artışlarının 2008'den bu yana en büyük artış olduğuna dikkat çekti.

Taylandlı bir hükümet yetkilisi Tayland ve Vietnam’ın pirinç ihracatlarının fiyatını artırmak için bir anlaşma üzerinde görüşmelerde bulunduğunu ifade etti. 6 Haziran tarihli bir rapora göre, dört ihracatçı Reuters’e pirinç tüccarlarının son iki hafta içinde daha fazla Hint pirinci satın aldığını söyledi.

Uluslararası Gıda Politikası Araştırma Enstitüsü kıdemli araştırma görevlisi David Laborde CNBC’ye verdiği demeçte, ''Hindistan’ın önümüzdeki haftalarda buğday ve şekerden pirinç ihracat yasağı getirmesinden endişeleniyorum'' ifadelerini kullandı. 

Dünya Ekonomik Forumu’na göre, Hindistan ve Çin, dünyanın en büyük iki pirinç üreticisi ve küresel toplamın yarısından fazlasını oluşturuyor. Vietnam beşinci en büyük, Tayland ise altıncı sırada. Hindistan, 'ülkenin genel gıda güvenliğini yönetme' gereğini öne sürerek Mayıs ayında buğdaya ihracat yasakları getirdi. Ayrıca buna birkaç gün sonra şeker kısıtlamaları da eklendi.

İHRACAT YASAĞI YERİNE FİYAT ARTSIN 

Laborde, ihracatçı ülkelerin yasak ve kısıtlama getirmesinden ziyade fiyat artışına gitmesinin daha tercih edilebilir olduğunun altını çizdi. ''Daha yüksek maliyetleri telafi eden ve çiftçilere fayda sağlayarak üretim yapmalarını kolaylaştıracak bir fiyat artışı dünya pazarlarında fiyatları yükselten ihracat yasağından iyidir'' ifadelerini kullandı. 

Uluslararası Pirinç Araştırma Enstitüsü Güney Asya bölge temsilcisi Nafees Meah, küresel olarak artan enerji maliyetlerinin pirinç üretim maliyetlerinin büyük bir bölümünü oluşturduğunu söyledi. Meah ''Piyasa fiyatlarda bir artış gösteriyorsa, o zaman çiftçiler neden artan fiyatlardan faydalanmasın'' dedi. 

GIDA FİYATLARI KÖTÜLEŞİYOR 

RBC Wealth Management’ın genel müdürü ve yatırım stratejisi başkanı Frederique Carrier, BM’nin gıda fiyat endeksinin fiyatların artık pandemi öncesi seviyelerin yüzde 75 üzerinde olduğunu gösterdiğini söyledi.

Haziran ayındaki bir raporda, ''Pandemiye bağlı işgücü kıtlığı ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, hem gıda arzını azaltarak hem de enerji fiyatlarını daha da artırarak durumu daha da kötüleştirdi'' ifadeleri yer aldı. Carrier, gıda üretim maliyetlerinin yaklaşık üçte birinin enerjiyle ilgili olduğunu söyledi. Özellikle gübre krizi fiyatları yukarı taşıdı. 

Foto Galeri

" />

TÜRKİYE PİRİNÇ KRİZİNDEN ETKİLENİR Mİ? 

Buğday ardından pirinç krizi gündeme gelmesi akıllara ‘’Türkiye pirinç krizinden etkilenir mi?’’ sorusunu getirdi. Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan alınan verilere göre 2019/20 sezonunda Türkiye’de çeltik üretimi bir önceki sezona göre %6,4 oranında artarak 1 milyon ton rekor seviyeye ulaştı. Aynı sezon çeltik verimi 791 kg/da olarak gerçekleşti. Peki Türkiye pirinç ithalatı ne seviyede? 

TÜİK verilerine göre Türkiye’de 2018-2019 piyasa yılında pirinç yeterlilik derecesi yüzde 69,2 çıktı. Buna göre kişi başı pirinç tüketimi 9,4 kg ve ithalatın arz içerisindeki payı yüzde 41 olarak hesaplandı. 2019-2020 piyasa yılının ilk 9 aylık döneminde yaklaşık 130 bin ton çeltik, 81 bin ton yarı/tam değirmenden geçirilmiş pirinç ve 8 bin 450 ton kahverengi pirinç ithalatı yapıldı. 2019 yılı sonunda ortaya çıkan COVID-19 pandemisi gıda güvencesi konusunda ülkeleri tedbirler almaya yönelmesiyle Türkiye 2019-2020 piyasa yılında her ne kadar bir önceki yıla göre yüzde 6’nın üzerinde üretim artışı söz konusu olsa da 2 Nisan 2020 tarihinde 100 bin ton çeltik ithalatı için 0 gümrük vergisi kontenjanı yürürlüğe koydu ve bu durum 31 Haziran 2020 tarihinde sona erdi. Bunun yanı sıra çeltik ithalatında Ticaret Bakanlığınca düzenlenen ithal lisansları da 30/06/2020 tarihine kadar geçerli sayılmıştır.